Մոռացեք թանկարժեք գինու, հավաքորդական մեքենաների և շքեղ առանձնատների մասին. գերհարուստները ավելի ու ավելի են հրաժարվում նյութական ունեցվածքից և նախընտրում են գումար ծախսել փորձառությունների և ծառայությունների վրա, գրում է The Economist-ը։

Château d’Yquem 2010-ի շիշը իսկական արվեստի գործ է՝ ծիրանի, տապակած նուշի, ցիտրուսային կեղևի, հյութալի կիտրոնի և սպիտակ տրյուֆելի բույրեր։ Մինչև վերջերս նման շքեղ ապրանքների գինը կայունորեն բարձրանում էր։ 2023 թվականին այս գինու մեկ շշի գինը 2010-ականների կեսերի համեմատ աճել էր 60%-ով։ Այս ժամանակահատվածում շքեղության բոլոր ձևերը արագորեն թանկանում էին՝ հավաքորդական մեքենաները, հազվագյուտ վիսկին և հսկայական առանձնատները։

2015-ից 2023 թվականներին Knight Frank-ի «շքեղ ներդրումների ինդեքսը» աճել է 70%-ով։
Սակայն 2023 թվականին գագաթնակետին հասնելուց հետո շուկան փոխվել է։ Ինդեքսը սկսել է նվազել 6%-ով։ Բարձրակարգ գինիների, այդ թվում՝ Lafite Rothschild-ի և Margaux-ի գները նվազել են 20%-ով։ ԱՄՆ-ում մասնավոր ինքնաթիռների և զբոսանավերի արժեքը նվազել է մոտ 6%-ով, մինչդեռ Rolex-ի երկրորդային շուկայում գները 2022 թվականի համեմատ նվազել են գրեթե 30%-ով։ Շքեղ արվեստի շուկան լճացած է, իսկ Լոնդոնում և Փարիզում «prime»-ի  գները գործնականում նվազում են են։

Ինչո՞ւ է սա տեղի ունենում։ Բացատրությունը կարող է պարզ թվալ. հարուստները ավելի քիչ են ծախսում։ Բայց դա ճիշտ չէ։ Աշխարհում միլիարդատերերի թիվն աճում է. ըստ Forbes-ի՝ նրանց թիվը գերազանցում է 3000-ը, մեկ տարի առաջվա 2800-ի համեմատ։ Ամերիկացիների ամենահարուստ 0.1%-ը տիրապետում է տեղական ողջ հարստության 14%-ին՝ ռեկորդային բարձր ցուցանիշ մի քանի տասնամյակների ընթացքում։

Սան Ֆրանցիսկոյում, որտեղ այժմ դժվար է առանձնատուն վաճառել, արհեստական ինտելեկտի բումի շնորհիվ ամեն օր ստեղծվում են նոր միլիոնատերեր։ Միևնույն ժամանակ, ամերիկացիների ամենահարուստ 3.3%-ը 2022 թվականից ի վեր ավելացրել է իրենց ծախսերը, նշում է Moody’s Analytics-ի հետազոտող Մարկ Զանդին։

Իրական պատճառը շքեղության փոփոխվող տնտեսությունն է: Ամերիկացի տնտեսագետ Թորշտեյն Վեբլենի կարծիքով, շքեղությունը սահմանվում է ոչ միայն գնով, այլև հազվադեպությամբ և բացառիկությամբ: Իսկապես թանկ հաճույքը սահմանափակ բան է, և մեկ անձի սպառումը նվազեցնում է մյուսների համար հասանելիությունը:

Այժմ այն իրերը, որոնք մի ժամանակ համարվում էին եզակի, դարձել են ամենուրեք.

• Գրեթե անհնար է տարբերակել սինթետիկ ադամանդը բնականից:
• Հեշտ է գնել դիզայներական հագուստ կամ վարձակալել մասնավոր ինքնաթիռ երկրորդային շուկայում:
• Արվեստը մասնատվում է. հարյուրավոր մարդիկ կարող են ունենալ Ռեմբրանդտի մի փոքր մասնաբաժին:
• Ցանկացած թանկարժեք իր տեսանելի է դարձել բոլորի համար սոցիալական ցանցերի շնորհիվ:

Սա նշանակում է, որ իրերը այլևս չեն թվում հազվադեպ և եզակի, և, հետևաբար, դրանք դադարել են լինել իսկական շքեղություն:

Ի պատասխան, գերհարուստները սկսել են ներդրումներ կատարել ծառայությունների և փորձառությունների մեջ: Նրանք կենտրոնանում են եզակի միջոցառումների վրա, որոնք չեն կարող վերավաճառվել կամ կրկնօրինակվել. Սուպերբոուլի տոմսեր, ընթրիքներ երեք Միշլեն աստղանի ռեստորաններում, ճանապարհորդություններ և կացություններ ամենաթանկ հյուրանոցներում: Գերշքեղ ծառայությունների ինդեքսը, որը ներառում է նման միջոցառումներ, 2019 թվականից ի վեր աճել է 90%-ով: Ի տարբերություն իրերի, ծառայությունների գները շարունակում են աճել.

• Փարիզի Le Bristol-ում մեկ գիշերվա արժեքը կրկնակի ավելի է, քան 2019 թվականին: Եվ այնուամենայնիվ, հյուրանոցն ունի 200-ից պակաս սենյակ. սա հազվագյուտ է և բացառիկ:
• ԱՄՆ-ի լավագույն տնային տնտեսուհիները տարեկան վաստակում են ավելի քան 150,000 դոլար:
• Ուիմբլդոնի կամ Սուպերբոուլի տոմսի գինը կրկնապատկվել է ընդամենը մի քանի տարվա ընթացքում:
• Met Gala-յի նման բացառիկ միջոցառումներին մասնակցելը դարձել է եռակի թանկ:
• Երեք Միշլեն աստղանի ռեստորանում (օրինակ՝ Սան Ֆրանցիսկոյի Benu-ում) ընթրիքը 2015 թվականից ի վեր աճել է 78%-ով:

Նման ծառայություններ գնելով՝ հարուստները գնում են ոչ միայն ապրանք, այլև եզակի փորձառություն, որը Երկրի վրա այս պահին ոչ ոք չի կարող կրկնել: Բացառիկության հաճույքը գերհարուստների նոր արժույթն է: