ԱՄՆ-ի հետ վերջին հուշագրի ստորագրումը ներկայացվում է որպես նոր հնարավորություններ բացող քաղաքական քայլ, սակայն իրականությունը շատ ավելի բարդ և վտանգավոր է, քան իշխանությունները փորձում են ներկայացնել։ Հայաստանի ներքաղաքական զարգացումները, ընդդիմադիր գործիչների ձերբակալությունները և պետական համակարգի ներսում աճող ճնշումները արևմտյան գործընկերների մոտ արդեն խոր մտահոգություններ են ստեղծել։ Վերջին ամիսներին Հայաստան այցելող արևմտյան պատվիրակությունների հաճախականությունը ոչ թե համագործակցության խորացման նշան է, այլ մատնանշում է ժողովրդավարական նահանջի մասին ձևավորված անհանգստությունը։
Իշխանությունների հակասական քայլերից առանձնանում է պաշտպանության նախարարի այն առաջարկը, որը ենթադրում է կրճատել պարտադիր զինվորական ծառայության ժամկետը։ Այն արվում է մի ժամանակ, երբ Ադրբեջանը շարունակաբար ավելացնում է իր ռազմական ներուժը։ Սահմանային լարվածությունը պահպանվում է, իսկ տարածաշրջանի ապակայունացնող գործոնները միայն աճում են։ Այս պայմաններում բանակի թուլացումը կարող է դիտվել ոչ թե ռազմավարական վերափոխում, այլ վտանգավոր զիջում։ Չի կարելի բացառել, որ նման նախաձեռնությունները ևս գալիս են արտաքին պահանջների շրջանակից՝ հատկապես Ադրբեջանի կողմից։
Մյուս կարևոր ուղղությունն իշխանությունների ներսում և դուրս առավել զգայուն արձագանք է առաջացրել սահմանադրական փոփոխությունների օրակարգն է։ Դրանք ներկայացվում են որպես ազգային ինքնության «արդիականացման» անհրաժեշտություն, սակայն իրական նպատակը, ըստ մի շարք քաղաքական և մասնագիտական շրջանակների, կարող է լինել արտաքին ճնշումների արդյունք։ Ադրբեջանը տարիներ շարունակ պահանջում է, որ Հայաստանը հրաժարվի իր պատմական և իրավական փաստաթղթերում ամրագրված կետերից, որոնք վերաբերում են տարածքային պահանջներին։ Սահմանադրական փոփոխությունների արագացումը կարող է դառնալ հենց այդ պահանջների կատարումն այլ ձևակերպմամբ։
ԱՄՆ-ի հետ ստորագրված նոր հուշագրի ֆոնին ադրբեջանական խոսույթը ոչ միայն չի մեղմացել, այլ, հակառակը, ավելի սաստկացել է։ Պաշտոնական Բաքվի տարբեր ներկայացուցիչներ հրապարակավ առաջ են մղում թեզեր, որոնք ուղղակիորեն սպառնում են Հայաստանի ժողովրդագրական ու պետական անվտանգությանը։ Հայաստանը ադրբեջանցիներով բնակեցնելու վերաբերյալ հնչող հայտարարությունները վտանգավոր ծրագրի մաս կարող են լինել, որի դեպքում առաջիկա տարիներին երկրի հայալեզու բնակչությունը կարող է զգալիորեն նվազել՝ ստեղծելով անդառնալի հետևանքներ։
Այս իրադարձությունների համադրությունը ցույց է տալիս, որ Հայաստանը ներկայում գտնվում է բարդ ու վտանգավոր շրջափուլում։ Հուշագրերը, եթե չեն հիմնված հավասար գործընկերության, կայուն համադրելիության և ազգային շահերի առաջնայնության վրա, կարող են վերածվել պարտավորությունների, որոնք սահմանափակում են երկրի ինքնիշխանությունը։ Հայաստանի համար որոշումների գնալու առաջնային չափանիշը պետք է լինի ոչ թե արտաքին խաղացողների ժամանակավոր առաջարկը, այլ սեփական պետականության և ազգային գոյության երկարաժամկետ անվտանգությունը։
